دانلود مقاله کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی

شاخص اندازه‌گیری هزینه‌های اجتماعی مواد مخدر در ایران

 
 
چکیده 
این مقاله به بررسی شاخص هزینه‌های اجتماعی ناشی از مصرف و قاچاق مواد مخدر می‌پردازد. این  شاخص هزینه‌های ایجاد شده توسط مصرف و قاچاق مواد مخدر تحمیلی بر جامعه را اندازه‌گیری می‌کند و همچنین می‌تواند به کاهش مصرف کمک کند و اثربخشی سیاست‌های دولتی در ارتباط با مبارزه با مواد مخدر را اندازه‌گیری کند. روش‌شناختی مورد استفاده در این تحقیق، روش «هزینه‌های بیماری» است. بر اساس این روش، کلیه هزینه‌های ملموس تحمیلی بر جامعه ناشی از مصرف و قاچاق مواد مخدر به غیر از هزینه‌های خرید مواد، مد نظر قرار می‌گیرند.
 
 با پیروی از مطالعات کولینز و لاسپلی (1996)، هزینه‌های اجتماعی خالص یعنی در نظر گرفتن پیامد‌های جانبی مثبت ناشی از مصرف و قاچاق مواد (لذت از مصرف و درآمد حاصل از فروش)  مطالعه را به پیش می‌بریم. گروه‌های پرداخت‌کننده هزینه عبارتند از: مصرف کنندگان، جامعه و دولت و هزینه‌ها به سه گروه: هزینه‌های مستقیم، هزینه‌های غیرمستقیم و هزینه‌های جانبی تقسیم می‌شوند. مصرف‌کننده و جامعه زمانی نسبت به پرداخت هزینه‌ها حساسیت نشان می‌دهند که پرداخت آنها باعث کاهش درآمد اسمی آن‌ها شود. هزینه‌های مستقیم بر درآمد اسمی، هزینه‌های جانبی بر ترکیب هزینه‌های خانوار و هزینه‌های غیرمستقیم بر درآمد واقعی اثر می‌گذارند. همچنین هزینه‌های غیرمستقیم و جانبی موجب کاهش قدرت خرید افراد می‌شود. شاخص هزینه‌های اجتماعی مواد مخدر به روش   COIدر ایران محاسبه نشده است.
 
 
واژگان کلیدی:

مواد مخدر

پیامد‌های خارجی 

هزینه‌های اجتماعی

 
 
مقدمه
مصرف و قاچاق مواد مخدر قانونی (دخانیات) و غیرقانونی (مواد مخدر، الکل) تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشور دارند. شناسایی این عوامل تأثیرگذار، از یک‌سو، اثرات منفی بر جامعه و از سوی دیگر مزایای مربوط به مصرف و تولید را تعیین می‌کنند. مقدار کل «پیامدهای خارجی» ایجاد شده از مصرف مواد مخدر، نشانگر هزینه‌های ناشی از مصرف و قاچاق مواد مخدر بر جامعه است. این مقدار موسوم به «هزینه‌های اجتماعی» یا «هزینه‌های فرصت» مواد مخدر است. مزایای مواد مخدر به‌وسیله «لذتی» که برای مصرف‌کننده و سودی که برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان فراهم می‌کند، اندازه‌گیری می‌شود. اندازه‌گیری مزایای ناشی از مواد مخدر بسیار پیچیده است زیرا به‌سختی می‌توان ارزش ذهنی مصرف‌کنندگان، از مصرف مواد مخدر را محاسبه کرد.
 
این مقاله به بررسی آسیب‌هایی که مواد مخدر بر جامعه تحمیل می‌کنند تمرکز دارد. شاخص «هزینه‌های اجتماعی مواد مخدر»، هزینه‌های ایجاد شده توسط مصرف و قاچاق مواد مخدر تحمیلی بر جامعه را اندازه‌گیری می‌کند. شاخص فوق دارای اهمیت است زیرا شناسایی آن می‌تواند یکی از عوامل کاهش مصرف باشد و همچنین اثربخشی سیاست‌های عمومی مربوط به مواد مخدر را اندازه‌گیری کند.
 
اندازه‌گیری هزینه‌های اجتماعی و تعیین‌کردن اینکه چه بخشی از هزینه‌های ناشی از مواد مخدر به جامعه آسیب می‌رساند (پیامد‌های خارجی) و چه بخشی از آن به‌طور مستقیم مصرف‌کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد (هزینه‌های خصوصی)، با مشکل جدی روش‌شناختی مواجه است. به‌عنوان مثال، هزینه‌های مربوط به بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار گویای این مشکل است. سرطان ریه یک فرد سیگاری یک پیامد خارجی است یا هزینه خصوصی؟ پاسخ به این سؤال به فرضیه انتخاب عقلانی  مصرف‌کنندگان بستگی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
 
 
فهرست مطالب
شاخص اندازه‌گیری هزینه‌های اجتماعی مواد مخدر در ایران 1
چکیده 1
مقدمه 3

عقلانیت و هزینه‌های اجتماعی 4

روش هزینه‌های بیماری 10

هزینه‌های اجتماعی مواد مخدر در ایران 11

انواع هزینه‌ها 13

جدول شماره 1. مخارج بهداشت و درمان اعتیاد 15

جدول شماره 2. هزینه‌های غیرمستقیم جامعه در برابر اعتیاد 16

نتیجه‌گیری 18
فهرست منابع 22