آثار وضعی و تکلیفی تغییرجنسیت در حقوق ایران

 
چکیده:
پس از آنکه فردی در جامعه تغییرجنسیت داد و به جنس مخالف تبدیل گردید،می بایست با جنسیت جدید،مورد شناسایی قرار گیرد. نام جدید اختیار می کند و شناسنامه اش نیز اصلاح می گردد.پذیرش جنسیت جدید فرد از سوی اجتماع،مقوله‌ی مهمی است.آثارحقوقی‌این‌تغییر،قابل‌تأمل‌است.
تأثیرتغییرجنسیت‌برعقدنکاح،مهریه،نفقه‌زوجه‌وفرزندان،عدّه،ولایت،سرپرستی و حضانت کودکان،عناوین و نسبتهای خانوادگی،ارث،مسئولیتهای مدنی و کیفری،مطالبی هستند که در زمره ی آثار آن مطرح می باشند و در این مقاله به آنها پرداخته می شود.
 
 
واژه های کلیدی:

تغییرجنسیت

مهریه

نفقه

عدّه

ارث

 
 
  مقدمه :
تغییرجنسیت،نسبتاً موضوع جدیدی است که در حوزه‌های‌شرعی و فقهی،علوم پزشکی و اخلاق،روانشناسی و حقوق جای بحث و تجزیه و تحلیل دارد.دراین‌مقاله‌برآنیم‌که‌آثاراجتماعی،حقوقی‌وشرعی‌آن را مورد مطالعه قرار دهیم.فرض بر این است که فردی مراحل تشخیصی(پزشکی و روانشناسی) شرعی و قانونی تغییرجنسیت را طی کرده است و عمل جراحی تغییرجنسیت نیز بر روی وی انجام پذیرفته است؛اکنون در جنسیت جدید چه مسائلی را در فرا رو دارد.جامعه با این فرد،چگونه برخوردی دارد؟تغییرجنسیت،چه آثار و تبعات حقوقی برای چنین فردی به دنبال دارد؟اگر فرد،متأهل باشد،ازدواج و عقدنکاح وی چه فرجامی خواهد داشت؟
 
اگر زوجه تغییرجنسیت بدهد آیا می تواند مهریه اش را از زوج مطالبه کند؟تأثیر مواقعه و نزدیکی زوجین بر میزان تعلق مهریه چگونه است؟اگر زوجه تغییرجنسیت بدهد و مرد شود،همچنان نفقه وی بر عهده‌ی زوج است؟زوج اگر تغییرجنسیت بدهد و زن شود،پرداخت نفقه‌ی زوجه اش به چه سرنوشتی دچار می‌گردد؟ اگر پدری تغییر جنسیت داد و زن شد،تکلیف پرداخت نفقه‌ی فرزندانش چگونه خواهد بود؟اگر زوجه تغییرجنسیت بدهد و مرد شود آیا همچنان باید عدّه نگه دارد؟پدری که تغییرجنسیت بدهد آیا همچنان ولی و سرپرست صغار خود می‌باشد یا ولایت وی  سلب می‌گردد؟آیا با تغییرجنسیت،عنوان خانوادگی فرد مانند:پدر بودن،مادر بودن،برادر و خواهر بودن و... ایشان نیز تغییر می کند؟اگر وارثی تغییرجنسیت بدهد و به جنس مخالف درآید،مبنا و ملاک تعیین میزان سهم الارث ایشان،جنسیت جدید است یا اینکه براساس جنسیت قبلی‌اش ارث می‌برد؟اساساً تغییرجنسیت،سالبِ مسئولیتهای مدنی و کیفر است؟ملاک مجازاتِ فرد مجرم،جنسیت حین ارتکاب جرم است یا زمان اِعمال مجازات؟
 
پرسشهای فوق،مسائلی هستند که در این مقاله سعی شده است به آنها پاسخ داده شود.
 
 
فهرست مطالب
آثار وضعی و تکلیفی تغییرجنسیت در حقوق ایران 1
مقدمه 2
چکیده: 2
واژه های کلیدی: 2

الف:اثراجتماعی تغییرجنسیت 3

ب:آثار حقوقی و شرعی تغییرجنسیت 4

1-تغییرجنسیت و عقدنکاح 4

گفتاراول:تغییرجنسیت و مهریه در عقددائم 6

1- اسداله،امامی،مطالعه تطبیقی نسب و تغییرجنسیت در حقوق ایران و فرانسه،ص 533 7

گفتار دوم:تغییرجنسیت و مهریه در عقد موقت(مُتعه) 7

بنداول:تغییرجنسیت زوج 7
بند دوم:تغییرجنسیت زوجه 8

3- تغییرجنسیت و عدّه 8

پرسش آن است که آیا در صورت ابطال(انحلال)زوجیت به علت تغییرجنسیت یکی از زوجین،نگاه داشتن عدّه الزامی است؟ 8
بندسوم:تغییرجنسیت زوجه در زمان عدّه 9
ب:تغییرجنسیت و نفقه‌ی فرزندان 11
جمع بندی دواحتمال 12
5- تغییرجنسیت،ولایت،سرپرستی و حضانت کودکان 13
حالت اول-تغییرجنسیتِ مادر به مرد 13
- تغییرجنسیت،نسبت ها و عناوین خانوادگی 15
نتیجه 23
منابع ومآخذ 27
الف:منابع فارسی 27
ب:منابع عربی 28